Kağıthane/ İSTANBUL info@gngdanismanlik.com

AR-GE Sıkça sorulan sorular

AR-GE Nedir?

OECD tarafından hazırlanan Frascati Kılavuzu AR-GE’ye yönelik birçok yararlı bilgiyi paylaşmaktadır. Bu kılavuzda AR-GE şu şekilde tanımlanmıştır: “Araştırma ve deneysel geliştirme (AR-GE), insan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır “

Kaç çeşit AR-GE vardır? Örnekler verebilir misiniz?

Yine aynı klavuzda belirtildiği üzere AR-GE 3 ayrı kategoride sınıflandırılmıştır

1)Temel Araştırma:
Temel araştırma, görünürde herhangi bir özel uygulaması veya kullanımı bulunmayan ve öncelikle olgu ve gözlemlenebilir gerçeklerin temellerine ait yeni bilgiler edinmek için yürütülen deneysel veya teorik çalışmalardır.

Örnekler:
- Elektron bandının yapısı hakkında bilgi edinmek üzere bir kristalin elektromanyetik radyasyonu emmesini inceleme
- Ailenin geçmişte ve günümüzde farklı uygarlıklardaki rolünün incelenmesi

2)Uygulamalı Araştırma:
Uygulamalı araştırmada yeni bilgi elde etme amaçlarıyla üstlenilen özgün bir araştırmadır.
Bununla birlikte, öncelikle belirli bir pratik amaç veya hedefe yöneliktir.

Örnekler:
-Uygun sosyal önlemleri hazırlamak amacıyla ailenin günümüzde belli bir ülke veya bölgedeki rol ve konumunun incelenmesi
-Çeşitli hastalıkların antikorları arasında ayrım yapmak amacıyla gerçekleştirilen araştırmalar

3)Deneysel Geliştirme
Araştırma ve/veya pratik deneyimden elde edilen mevcut bilgiden yararlanarak yeni malzemeler, yeni ürünler ya da cihazlar üretmeye; yeni süreçler, sistemler ve hizmetler tesis etmeye ya da halen üretilmiş veya kurulmuş olanları önemli ölçüde geliştirmeye yönelmiş sistemli çalışmadır.

Örnekler:
-Yeni uygulama yazılımlarının geliştirilmesi, işletim sistemlerinde ve uygulama programları üzerinde yapılan önemli geliştirmeler.
-Mevcut radyasyon detektörlerinden daha iyilerini elde etmek için bir kristalin kullanarak bir cihazın hazırlanması
4)Türkiye’de tüzel ve şahıs işletmeleriyle girişimcilere yönelik AR-GE teşviği hangi kurumlar tarafından sağlanmaktadır?
Ülkemizde AR-GE teşvikleri doğrudan ve dolaylı olarak 2’ye ayrılabilir:
     1)Doğrudan AR-GE Teşvikleri sağlayan kuruluşlar:
          • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu)
          • TEYDEB, ARDEB, Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi ve AB ile ilişkili Destekler
               • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı kuruluş olan KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme Birimi)
          • AR-GE ve İnovasyon Programı
               • Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı TAGEM (Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü),
          • AR-GE Destek Programı
               • TTGV (Türkiye Teknolojiyi Geliştirme Vakfı – Kanunla Kurulmuş Vakıf- Kamu ve Özel Sektör Ortaklığı)
          •Çevre Teknolojileri, Dijital Dönüşüm ve Fikir Yönetimi vb.
               • AB Fonları (Bu fonlar ilgili Bakanlıklar aracılığıyla dağıtılmaktadır ancak doğrudan AB programlarına da başvurulabilir)
               Ufuk 2020, Eurostars vb.
          • T.C. Ticaret Bakanlığı Destekleri:
               • 2008/2 Tasarım Tebliği      2)Dolaylı AR-GE Teşvikleri sağlayan kuruluşlar:
          • T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: KOSGEB (Teknoyatırım, İşbirliği, KOBİGEL, Stratejik Ürün programları)
          • T.C. Ticaret Bakanlığı – Küresel Tedarik Zinciri

ÜR-GE ile AR-GE arasındaki fark nedir?

Ürün Geliştirme (Ür-Ge) ile Araştırma ve Deneysel Geliştirme (AR-GE) arasında önemli farkla bulunmaktadır. AR-GE’de amaç yeni bir bilgi, yöntem, ürün geliştirmek anlamına gelmektedir. Bununla birlikte mevcut üründe maliyet düşürücü, verimlilik arttırıcı ve/veya fiziksel değişiklikler gerçekleştirirseniz bu ÜR-GE olacaktır. Türkiye’de ÜR-GE ve AR-GE karıştırılmaktadır.

Her iki sürecin de yapılandırılmış, sistematik bir şekilde yönetilmesi önemlidir. Bu şekilde bilgi transfer edilebilir, kurumsal hafızaya yerleşebilir hale gelecektir.

Ülkemizde AR-GE Teşvikleri için yapılabilecek başvurular hangi dönemlerde alınmaktadır?

AR-GE teşviklerine başvurular dönemsel, sürekli ve çağrı esaslı olarak alınmaktadır. Örneğin KOSGEB’in AR-GE ve İnovasyon Programı sürekli açık bir çağrıdır ve istediğiniz zaman başvurabilirsiniz.
TÜBİTAK ise başvuruları önemli ölçüde dönemsel ve zaman zaman çağrı esaslı kabul etmektedir.
TTGV ise çağrı esaslı başvuru kabul etmektedir.
AB’de dönemsel ve çağrı esaslı duyurulara çıkmakta, bazı çağrıların süresi 6-7 yılı alt çağrılar ise 3’er 4’er aylık dönemleri bulabilmektedir.

Teşvik başvurusu yapmak istiyorum? Ne gibi kriterlere sahip olmam gerekir?

Teşvik başvuruları için her kurum desteklenecek program ya da çağrı bazında farklı taleplerde bulunabilmektedir. Örneğin TÜBİTAK’ın çağrı esaslı programlarından biri olan

1) TÜBİTAK 1501 Sanayi AR-GE programı ön başvuru kriterleri şunlardır:
     • Programa sadece KOBİ ölçeğindeki kuruluşların başvurabilecektir.
     • Desteklenecek projelerin belirlenmesinde, başvuran firmaların (varsa) daha önce desteklenen projeleri kapsamında elde edilen çıktı ve etkileri,
     • Alternatif kamu dışı fon kaynaklarından faydalanma girişimleri (özellikle Avrupa Birliği Çerçeve Programlarına yapılan başvurular) ve
     • Proje konusunun öncelikli alanlarda olması hususları da göz önünde bulundurulacaktır.

Bununla birlikte proje önerileri aşağıdaki 3 boyuta göre değerlendirilecektir
I. Boyut: Endüstriyel AR-GE İçeriği, Teknoloji Düzeyi, Yenilikçi Yönü
II. Boyut: Proje Planının ve Kuruluş Altyapısının Proje İçin Uygunluğu
III. Boyut: Proje Çıktılarının Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği

Diğer bir başvuru ise birçok farklı kuruluşu bir araya getirebilmektedir:
2) TÜBİTAK 1505 - Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı
     Kimler başvurabilir:
          Sektörüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan, Türkiye’de yerleşik ve proje sonuçlarını Türkiye’de uygulamayı taahhüt eden sermaye şirketleri
          Yükseköğretim Kanunu kapsamında yer alan yükseköğretim kurumları,
          Vakıf üniversiteleri,
          Eğitim ve araştırma hastaneleri
          İlgili mevzuatında AR-GE yapmakla görevlendirilmiş kamu araştırma merkez ve enstitüleri ortak proje başvurusunda bulunur.